Co to jest gwara poznańska?
Gwara poznańska to regionalny dialekt języka polskiego, który wykształcił się w Poznaniu i jego okolicach. Charakteryzuje się unikalnym zestawem słów, zwrotów oraz specyficzną wymową, odzwierciedlającą bogatą historię i kulturę regionu. Korzenie gwary poznańskiej sięgają średniowiecza, kiedy to na terenie Wielkopolski spotykały się różne wpływy językowe. W wyniku kontaktów z niemieckojęzycznymi sąsiadami, zwłaszcza w okresie zaborów pruskich, do gwary wprowadzono liczne zapożyczenia z języka niemieckiego.
Jakie są najpopularniejsze słowa w słowniku gwary poznańskiej?
Do najpopularniejszych należy „pyra” (ziemniak), „bamber” (chłop, zwłaszcza wiejski prostak), „bimba” (tramwaj), „szneka z glancem” (drożdżówka z lukrem) czy „gzik” (twarożek ze śmietaną). Wśród innych wyróżniających się słów znajdują się „lajsnąć” (kupić) i „klejdry” (plotki). Te i inne wyrazy stanowią nieodłączny element języka codziennego w Poznaniu i są symbolem lokalnej tożsamości. Poniżej przedstawiamy popularne (nie wszystkie) słowa w gwarze poznańskiej:
ajzol | metalowy przedmiot |
akuratny | porządny |
antrejka | przedpokój |
badeje | kompielówki |
bamber | chłop |
blubrać | mówić, ględzić |
bimba | tramwaj |
bręczeć | marudzić |
brękot | maruda |
bździągwa | ktoś kto ciągle narzeka |
chabas | mięso |
chęchy | zarośla, krzaki |
chichrać się | śmiać się |
chochla | czerpak |
churchlać | kaszleć |
cug | przeciąg |
ćmik | papieros |
ćpać | rzucać czymś |
drabka | drabina |
drzuzgawki | truskawki |
dudlać | płakać |
ejber | łobóz |
fest | dobrze, dobry |
fleja | niezdara |
frechowny | bezczelny, obrażalski |
fyrać | uciekać |
galart | galareta z mięsa |
ganc | całkiem |
gichnąć | nalać |
giglać | łaskotać |
głabać | kraść |
grajotko | intrument muzyczny |
grygolić | bazgrać |
graty | rupiecie |
gzik | twarożek, biały serek |
haczka | motyka |
istny | „jak ten” np. istny ojciec |
kanka | dzbanek |
kalafa | twarz |
kamlot | kamień |
kasta | skrzynia |
kejter | pies |
klamot | kamień, coś dużego |
klamerka | spinacz do prania |
klemki | twarde cukierki |
kluka | nos |
klunkry | graty, rupiecie |
knyp | nóż |
korbol | dynia |
laczki | kapcie, obuwie domowe |
lajsnąć | kupić sobie coś |
latoś | tego roku |
lebera | wątrobianka |
lofrować | chodzić bez celu |
lola | kij |
lumpy | ubrania |
luńt | kawałek |
lyrać się | chwiać się |
makocz | makowiec |
maluda | dziecko |
mela | dziewczyna |
miągwa | beksa |
narychtować | przygotować |
nośpłat | handlarz starzyzną |
opypłać się | ubrudzić się |
pana | przebita dętka |
plyndz | placek ziemniaczany |
poruta | wstydz |
pyra | ziemniak |
redyska | rzodkiewka |
rojber | nicpoń |
rychtyk | akurat, dokładnie |
ryczka | taboret |
rumpuć | zupa jarzynowa |
ryfa | mina |
rzęch | odzież, coś starego |
skład | sklep |
stryknąć się | zderzyć się |
szagówki | kopytka |
szajba | obłęd |
szałaput | lekkomyślny |
szczun | chłopak |
szkieta | noga |
szneka z glancem | drożdżówka z lukrem |
sznupa | twarz |
sznytka | kromka |
szpeniol | ważniak |
szpryca | strzykawka |
szuszwol | brudas |
szwung | pęd |
szydera | kpina |
śrupać | chrupać |
świgać | rzucać |
taśtać | nieść |
tej | „ty”, zaczepne |
trzewiki | buty |
tytka | torebka papierowa / plastikowa |
uskromnić się | uspokoić się |
utonkać się | umoczyć się / utopić się |
wajcha | zwrotnica |
wećpić | wrzucić |
weko | słój do zapraw |
węborek | wiaderko |
wiara | ludzie |
wiks | lanie |
winkiel | narożnik |
wuchta | dużo np. wuchta wiary (dużo osób) |
wyćpić | wyrzucić |
wypindraczony | wystrojony |
znorać się | ubrudzić się |
zyzol | zezowaty |
żgak | kolec |
żybura | mętna ciecz |
Są to jedne z najbardziej popularnych słów gwarowych. Jest ich o wiele więcej, znasz je wszystkie 🙂 ?