Tłusty Czwartek to święto o głęboko zakorzenionej tradycji w kulturze polskiej oraz innych krajach europejskich. Wypada w ostatni czwartek przed Środą Popielcową, czyli na zakończenie karnawału. Jest to dzień, w którym zgodnie ze zwyczajem spożywa się duże ilości słodkich wypieków, zwłaszcza pączków i faworków. Tradycja ta łączy się zarówno z obyczajowością religijną, jak i dawnymi zwyczajami pogańskimi.
Data Tłustego Czwartku
Tłusty Czwartek nie ma stałej daty, ponieważ jest bezpośrednio powiązany z ruchomą datą Wielkanocy. Jego termin przypada na 52 dni przed Niedzielą Wielkanocną, co oznacza, że może wypaść między 29 stycznia a 4 marca. Każdego roku dzień ten stanowi symboliczne zakończenie okresu zabawy i obfitości przed Wielkim Postem.
Kiedy wypada Tłusty Czwartek w 2025?
W roku 2025, Tłusty Czwartek wypada 27 lutego.
Co oznacza Tłusty Czwartek?
Korzenie Tłustego Czwartku sięgają czasów pogańskich, kiedy to w starożytnym Rzymie obchodzono święto na cześć nadejścia wiosny. Spożywano wówczas tłuste potrawy, w tym pieczywo drożdżowe wypełnione słoniną. W Polsce zwyczaj ten ukształtował się w średniowieczu i początkowo obejmował spożywanie mięsa, wina oraz innych wysokokalorycznych dań. Współczesny charakter święta zaczął się kształtować w XVII wieku, kiedy to rozpowszechniły się słodkie pączki.
Czym są pączki?
Pączki to tradycyjne ciastka drożdżowe smażone w głębokim tłuszczu. Mają one kulisty kształt i są nadziewane różnymi słodkimi masami, najczęściej konfiturą różaną, powidłami śliwkowymi, kremem budyniowym lub czekoladowym. Tradycyjnie, pączki powinny być lekkie, puszyste i mieć charakterystyczną jasną obręcz wokół środka, świadczącą o ich odpowiednim smażeniu.
Rodzaje pączków
Pączki występują w różnych wariantach w zależności od regionu i kultury. W Polsce dominują klasyczne pączki drożdżowe, ale istnieją również:
- Pączki wiedeńskie (hiszpańskie) – lekkie, z ciasta parzonego, często pokryte lukrem.
- Pączki serowe – mniejsze, przygotowane na bazie twarogu, często obtoczone w cukrze pudrze.
- Pączki amerykańskie (donuty) – z dziurką w środku, często dekorowane polewami i posypkami.
- Pączki z ziemniaków – ciasto wzbogacone o dodatek puree ziemniaczanego, co nadaje im miękkości.
Przepis na tradycyjne pączki
Składniki:
- 500 g mąki pszennej
- 50 g świeżych drożdży
- 100 g cukru
- 250 ml ciepłego mleka
- 4 żółtka
- 1 całe jajko
- 80 g masła
- Szczypta soli
- 1 łyżka spirytusu (zapobiega nadmiernemu chłonięciu tłuszczu)
- Konfitura różana do nadziewania
- Olej lub smalec do smażenia
- Cukier puder lub lukier do dekoracji
Sposób przygotowania:
- Drożdże rozpuścić w ciepłym mleku z łyżką cukru i odrobiną mąki. Odstawić na 15 minut do wyrośnięcia.
- W misie wymieszać żółtka, jajko, cukier oraz sól. Dodać wyrośnięty zaczyn, resztę mąki i spirytus. Wyrabiać ciasto, aż będzie elastyczne.
- Dodać roztopione masło i wyrabiać, aż składniki się połączą. Przykryć ciasto ściereczką i odstawić do wyrośnięcia na około 1,5 godziny.
- Po tym czasie ciasto rozwałkować na grubość około 2 cm i wykrawać krążki. Na środku każdego umieścić łyżeczkę konfitury, zakleić i formować kulki.
- Pączki odstawić do ponownego wyrośnięcia na około 30 minut.
- Smażyć w głębokim tłuszczu rozgrzanym do 175°C na złoty kolor, obracając w połowie smażenia.
-
Odsączyć na ręczniku papierowym, a następnie posypać cukrem pudrem lub polać lukrem.
Tłusty Czwartek jest jednym z najbardziej wyczekiwanych dni w polskim kalendarzu kulinarnym. Jest to święto obfitujące w słodkie smakołyki, w szczególności pączki, które mają długą historię i występują w wielu wariantach. Tradycja ta, choć wywodzi się z dawnych obrzędów, nadal cieszy się ogromną popularnością i stanowi nieodłączny element polskiej kultury. Zgodnie z przesądem, niezjedzenie pączka w Tłusty Czwartek może przynieść pecha, dlatego tego dnia warto oddać się słodkiej przyjemności bez wyrzutów sumienia.
