Janusz, Polak, Cebulak, czy też Nosacz – tak nazywana jest postać, która pojawia się w memach, które obnażają stereotypowe cechy polaków. Memy o Januszu zna już chyba każdy, jednak niewiele osób wie, skąd wzięło się określenie tytułowego Janusza, a także, że nie zawsze ta postać przedstawiana była w memach jako małpa z charakterystycznie długim nosem. Pochylmy się więc nad tym, skąd wzięła się ta popularność.
Memy o Januszu – o co chodzi?
Stereotypowych polskich cech jesteśmy świadomi już od lat 90, kiedy to po raz pierwszy użyte zostało określenie “polskiego piekiełka”, które określać miało przede wszystkim:
- Brak możliwości przeprowadzenia konstruktywnej dyskusji, kłótliwość
- Brak zdolności wypracowania kompromisu
- Wszechobecna prywata i wykorzystywanie możliwości zawodowych dla swoich korzyści.
Cechy te wykształciły się wśród Polaków będących w wieku produkcyjnym za czasów Polskiej Republiki Ludowej. Młodsze pokolenie zauważając te cechy i czując potrzebę przeciwstawieniu się im, wyraziło to na swój sposób – poprzez memy. Ich kozłem ofiarnym okazało się imię Janusz oraz wizerunek wąsatego mężczyzny w średnim wieku.
Dlaczego Janusz?
Po pierwsze, imię Janusz jest imieniem, które nie pochodzi z jakiegokolwiek innego języka – jest w 100% polskie – pochodzi od imienia Jan – w dawnych czasach było jego zdrobnieniem, natomiast obecnie występuje jako zupełnie osobne imię.
Tak samo, jak w przypadku innych memów, niewiele wiadomo o początkach danego mema i jego genezie. Ot, ktoś po prostu to wymyślił.
Stało się tak również z pierwszą odmianą tego typu memów, czyli Janusz Biznesu, którego ulubionym tekstem jest:
Nie jest kolorowo, od kilku lat dokładam do tego interesu.
Stąd też wzięły się słowotwórcze określenia, czyli dla przykładu januszować, czyli przejawiać zachowania przypisane do stereotypowego Janusza. Przykładem januszowania może być np. pozorna oszczędność pieniędzy.
Kim jest ten Janusz?
Januszem jest każdy z nas – mniej lub bardziej. Z pewnością każdy z nas przypasuje do siebie przynajmniej jedną z poniższych cech:
- Skłonność do nadmierniej oszczędności
- Zazdrość i zawiść
- Wyjątkowo wysokie poczucie własnej wartości
- Przekonanie o nieomylności
Nie zapominajmy również o powierzchownych cechach wyglądu, czy też swego rodzaju dewocjonaliach Janusza, czyli torbie na zakupy z dyskontu w dłoni, popularnej białej koszulki na ramkach, czy też sandałów połączonych ze skarpetkami w przypadku kreacji letniej.
Janusz i Grażyna – stereotypowa rodzina
Oczywiście, jak to bywa z każdym memem, czy też jakimkolwiek fenomenem internetowym, w przypadku dużej popularności zaczyna on ewoluować, nie tylko w przypadku formatów (o tym poniżej), ale też w przypadku odmian i całej otoczki, jaką serwują nam poszczególne memy. Na podstawie memów powstała modelowa polska rodzina, składająca się z członków, których imiona również podporządkowane zostały zestawom cech, zachowań, czy też przedmiotów które określić można pokrótce dwoma lub trzema słowami:
Janusz, ojciec – wąs, brzuch, sandały
Grażyna, matka – plotki, fartuch, promocje
Sebastian, seba, syn – gała, BMW
Karyna, córka – zasiłek, świeżaki, “Dej!”
Pioter, młodszy syn – nieudacznik, krytykowany przez ojca
Źródłem tego typu określeń mogą być polskie chany, czyli anonimowe fora, które stały się popularne na przestrzeni 2009-2013 za sprawą innowacyjności w tworzeniu memów oraz wielokrotnych afer oraz konfliktów z raczkującą wtedy branżą influencerską. Stąd też wzięły się określenia takie jak seba, mati, czy też mateosz (który mieszka z mame i tate).
Skąd wzięła się popularność memów o Januszu?
Popularność memów o Januszu wzięła się przede wszystkim z bliskości naszemu sercu i niejako, swojskości. Z pewnością każdy zna kogoś, kto zachowuje się jak stereotypowy Janusz. Nieraz wśród wypowiedzi memicznego Janusza zobaczyć możemy teksty naszych rodziców, czy dziadków, a niekiedy również swoje. Sukces, jaki osiągnął ten format memów wynika po prostu z tego, że od początku do końca jest nam znajomy na każdym polu.
Ewolucja Mema o Januszu
Nie zawsze jednak omawiany dzisiaj Janusz przedstawiany był jako Nosacz Sundajski, czyli przedstawiciel koczkodanowatych z charakterystycznym nosem – na przestrzenii lat ten sam mem wyglądał zupełnie inaczej – przyjrzyjmy się więc historii memów o Polakach.
1. Polak, czyli protoplasta Janusza
Mem Polak często przedstawiał pyzatą twarz wąsatego mężczyzny w średnim wieku zazwyczaj okraszoną znanymi z dzisiejszych memów tekstami. Był to klasyczny mem, jakie znamy z początków internetu, a więc przedstawiał wyciętą postać na jednolitym, w tym wypadku, biało czerwonym tle wraz z górnym oraz dolnym tekstem. Ten format ma jednak swoją ciemną stronę – twarz, którą wykorzystywał należała do strażnika miejskiego, który stał się dzięki temu bardzo rozpoznawalny, co zaszkodziło jego psychice.
2. Janusz Nosacz – obecna forma
Janusz Nosacz towarzyszy nam od wielu lat jako komentarz stereotypowego Polaka. Nie trzeba wiele mówić na jego temat, gdyż format ten jest najbardziej rozpoznawalny spośród wszystkich stosowanych do tej pory. Według domysłów autora, format ten pojawił się po raz pierwszy na mikroblogu Wykop.pl
3. Janusz Alfa
Wcześniej nazywany Januszem Biznesu, Janusz Alfa jako mem pojawił się stosunkowo niedawno, również za pośrednictwem mikrobloga. Skupia się on nie tyle na cechach Polaka, ale stereotypowego szefa, właściciela stereotypowej firmy Januszex.
Oczywiście istnieje również wiele więcej odnóg tego mema, które są niezliczone – niektóre nie przetrwały próby czasu, a inne nie zdobyły odpowiedniej popularności już na samym początku cyklu swojego życia. Prawdą jest jednak, że omawiany dzisiaj mem o Januszu, w każdej postaci, przetrwał próbę czasu i do dziś jest niezwykle popularny. Dodatkowo, zaczął pojawiać się w mainstreamowych mediach – postać Janusza wykorzystywana jest w reklamach, kabaretach, a nawet w audycjach radiowych. Czemu ten mem zawdzięcza taką popularność? Chodzi tu przede wszystkim o swojskość i łatwość odniesienia go do rzeczywistości – każdy z nas przecież zna osobę, która w nawyku ma januszowanie.
Strona główna – Inne teksty – Kawały – Darmowy gry – Memy – Śmieszne Obrazki – Zagadki
